Flora Parku jest bardzo bogata. Liczy ponad 800 gatunków roślin naczyniowych, około 170 gatunków maszaków i 300 porostów oraz wiele gatunków grzybów, śluzowców i glonów. Spośród drzew najliczniej występuje sosna i świerk. Oprócz nich także brzoza brodawkowata i omszona, olsza czarna, dąb szypułkowaty, lipa drobnolistna i inne.

Fauna Parku jest charakterystyczna dla obszaru Puszczy Augustowskiej. Występują tu wilki, rysie, łosie, jelenie, sarny, dziki, borsuki, lisy, jenoty, kuny i wiewiórki. Najbardziej charakterystycznym gatunkiem, będącym symbolem WPN jest bóbr. Zaobserwowano także tutaj 195 gatunków ptaków, głównie wodno-błotnych. Najliczniejszymi są: kaczka krzyżówka, łyska, perkoz, mewa, rybitwa, gągoł, łabędż.

Na terenie WPN znajdują się różne zabytki archeologiczne. Najstarsze z paleolitu - kamienne narzędzia - świadczą o momencie pojawienia się, po ustąpieniu lądolodu, pierwszych ludzi. 

Cennym obiektem zabytkowym jest zespół poklasztorny Kamedułów, który powstał w XVII wieku w miejscu królewskiego, myśliwskiego dworku. Wcześniej istaniała tu osada Wigran. Obecnie w odbudowanych i odnowionych po zniszczeniach wojennych obiektach poklasztornych mieści się Dom Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a także muzeum pobytu Papieża Jana Pawła II na Wigrach.

Na potrzeby ruchu turystycznego zostały opracowane przez Park specjalne ścieżki edukacyjne: LAS, SUCHARY, PŁAZY, JEZIORA, PUSZCZA. 

Ruch turystyczny odbywa się także po:

• wyznaczonych szlakach,
• istniejących drogach publicznych:
• drodze wojewódzkiej (Suwałki-Sejny),
• drogach powiatowych,
• gęstej sieci dróg gminnych.

Ważne informacje turystyczne:

• Na terenie Parku obowiązuje karta wstępu.
• Podróże na szlakach turystycznych mogą odbywać się przez cały rok od świtu do zmierzchu.
• Akweny udostępnione dla turystów i wędkarzy to: Wigry, Pierty, Omułówek, Mulaczysko, Czarne k.Bryzgla, Leszczewek, Postaw i rzeka Czarna Hańcza poniżej Wigier. Z penetracji wyłączone są strefy nadbrzeżne jezior zarośnięte trzcinami, a także pas wody o szerokości 100 metrów na odcinku od wpływu rzeki Czarnej Hańczy do Wigier, aż do półwyspu Łysocha.
• Wyżej wymienione - udostępnione wody WPN można zwiedzać: kajakiem, łodzią wiosłową, żaglówką lub innym sprzętem pływającym bez silnika spalinowego.
• Sezon turystyczny na wodach trwa od 1 czerwca do 1 listopada. Jedynie w rejonie pomiędzy wyspami Ordów, Ostrów, Krowa a lądem stałym we wsi Bryzgiel pływanie łodziami zaczyna się od 15 czerwca.
• Wędkowanie może odbywać się wyłącznie na podstawie licencji, którą wykupuje się w siedzibie WPN. Przy każdej zakupionej licencji znajduje się regulamin połowu określający zasady obowiązujące w danym roku.