rezerwaty przyrodnicze suwalszczyzny
Jezioro Kolno
Utworzono: 1960 r.
Powierzchnia: 269,3 ha
Rezerwat powstał w celu ochrony miejsc lęgowych ptactwa wodnego - głównie łabędzia niemego. Obejmuje całe jezioro Kolno wraz ze strefą przybrzeżnego szuwaru. Głębokość jeziora waha się od 1 do 2 m. W najgłębszych miejscach ma 3,3 m. Przy zachodnim brzegu gdzie jest rozległy pas torfowisk występują rzadkie gatunki roślin - wierzba lapońska, turzyce: bagienna i strunowa, rosiczka i kruszczyk błotny. Bogata fauna rezerwatu jest reprezentowana przez: łabędzie nieme, kaczki, rybitwy, bąki, myszołowy, mewy śmieszki i inne.
Kozi Rynek
Utworzono: 1959 r.
Powierzchnia: 146,6 ha
Rezerwat leśny utworzony w celu ochorny fragmentu Puszczy Augustowskiej, gdzie na znacznej powierzchni zachowała ona swój naturalny charakter. Na około 50 ha - w części zachodniej i północnej - są zbiorowiska leśne powstałe po zupełnych zrębach, z "młodym" około 80-letnim drzewostanem. Największą powierzchnię rezerwatu zajmują olsy i łegi jesionowo - olszowe rosnące na zabagnionym terenie. Przez środek rezerwatu przepływa leniwy strumień Jastrzębianka.
Ze zwierząt można spotkać tu: łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki, kuny, borsuki, wiewiórki i lisy. Gnieździ się tu także bocian czarny.
W północnej części rezerwatu znajdują się mogiły powstańców z 1863 r. Rozegrała się tu w czasie powstania styczniowego, bitwa powstańców pod dowództwem płk Romotowskiego z wojskami carskimi.
Kuriańskie Bagno
Utworzono: 1985 r.
Powierzchnia: 1 713,6 ha
Jest to rezerwat leśno-torfowiskowy, leży w południowo-wschodniej części Puszczy Augustowskiej. Obejmuje swym zasięgiem obszar lasów odznaczających się wysokim stopniem naturalności. Południową część rezerwatu obejmuje największe w Puszczy Augustowskiej torfowisko wysokie, a wokół niego tofrowiska wydmowe. Dużą powierzchnię zajmuje również sosnowo-brzozowy las bagienny. W wielu miejscach są także naturalne śródleśne łąki z dominującą trawą turzycową. Bogata jest również fauna rezerwatu: łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, jenot, lis, kuna, borsuk, ryś, bóbr, bocian czarny, żuraw, głuszec i inne.
Starożyn
Utworzono: 1960 r.
Powierzchnia: 298,43 ha
Rezerwat położony jest w środkowej części Puszczy Augustowskiej. Obejmuje jeden z najcenniejszych, dobrze zachowany fragment Puszczy. Dominuje tu las mieszany z dużym bogactwem runa. Znaczną część rezerwatu zajmują olsy, a także bór sosnowy z gatunkami północnej tajgi i lasotundry. Ze zwierzat można tu spotkać: łosia, jelenia, sarnę, dzika, kunę, wiewiórkę i wilka.
Perkuć
Utworzono: 1970 r.
Powierzchnia: 209,82 ha
Ten rezerwat wodno-torfowiskowo-leśny, obejmuje lasy, torfowiska i jezioro Kruglak z bogatą wodną roślinnością. Wokół obniżenia jeziornego znajdują się wzniesienia morenowe. Porasta je bór mieszany o bogatym runie. Torfowiska to także element tego rezerwatu. Występują wraz z obniżeniem jeziornym. Jest tu najbogatszy w gatunki zbiór mszaków leśnych, a także gatunki chronione: wawrzynek wilczełyko, kruszczyk błotny i storczyk plamisty. Jednak znaczną część obniżenia zajmują turzyce. Dotychczasowe badania szaty roślinnej wykazały obecność na tym terenie 20 gatunków podlegających całkowitej ochronie, w tym 8 z rodziny storczykowatych.
Jezioro Kalejty
Utworzono: 1980 r.
Powierzchnia: 740,7 ha
Rezerwat wodno-torfowiskowo - leśny, położony we wschodniej części Puszczy Augustowskiej. Powierzchnią swą obejmuje jezioro Kalejty oraz otaczające je lasy. Największą jego część zajmuje bór świerkowo-sosnowy z runem bogatym w czarną borówkę i brusznicę.
Torfowiska to dawne zatoki jeziora oraz dolina strumienia wypływającego z jeziora Kalejty do rzeki Blizny. Spotyka się tu żurawinę oraz mchy torfowce.
We wschodniej części rezerwatu występują bezdrzewne torfowiska z interesującą roślinnością - turzycą bagienną, bagnicą tofrową, rosiczką długolistną, pływaczem oraz mchami reliktowymi.
Kukle
Utworzono: 1983 r.
Powierzchnia: 313,54 ha
Rezerwat torfowo-leśny stworzony dla ochrony naturalnych ekosystemów leśnych, torfowisk i wód. Położony jest w północno-wschodniej części Puszczy Augustowskiej obok Gib. Obejmuje odcinek rzeki Marychy, jej dolinę oraz zatorfione, przylegające do niej - doliny z dwoma dystroficznymi jeziorkami. Występują tu bory bagienne, bór mieszany torfowcowy oraz przy rzece - bory brusznicowe.
Łempis
Utworzono: 1983 r.
Powierzchnia: 126,2 ha
Rezerwat wodno-torfowiskowo - leśny, stworzony w celu ochrony ekosystemów leśnych oraz roślin i zwierząt. Położony jest w północno--wschodniej części Puszczy Augustowskiej niedaleko od wsi Berżniki. Swym obszarem obejmuje trzy dystroficzne jeziora i otaczające je lasy - w zatorfionej rynnie polodowcowej.
Wokół jeziora Stulpień występuje bór bagienny. Dość duże powierzchnie rezerwatu zajmuje bór sosnowo-brzozowy. W jego runie obok gatunków borowych: borówki czarnej, brusznicy, widłaka występują rośliny olsowe - narecznica błotna, turzyca błotna, skrzyp bagienny i bobrek trójlistny.
Rezerwat jest miejscem występowania ptaków wodno-błotnych.
Ostoja Bobrów Marycha
Utworzono: 1960 r.
Powierzchnia: 208,5 ha
Jest to rezerwat ścisły, faunistyczny, stworzony w celu ochrony miejsc rozrodu bobra europejskiego. Zwierzęta te budując tamy - przegradzają rzekę Marychę w wielu miejscach. Tworzą się zalewy i znaczne spiętrzenia wód. Bobry zamieszkują brzegi rzeki w wykopanych norach. Otaczający las stanowi ich źródło pokarmu i budulca.
Cmentarzysko Jaćwingów
Utworzono: 1959 r.
Powierzchnia: 4,1 ha
Rezerwat archeologiczny, utworzony w celu ochrony fragmentu lasu z cmentarzyskiem Jaćwingów. Rezerwat znajduje sie blisko wsi Szwajcaria (k.Suwałk). Na skraju lasu nad brzegiem zarosłego jeziorka znajduje się kilkanaście kurhanów pochodzących z II i VI w. n.e. Kurhany o średnicy 6-21 metrów zbudowane są z kamieni pokrytych ziemią. Są to zarówno groby całopalne jak i szkieletowe. Na podstawie zbadanych ozdób, znajdowanych w grobach, - stwierdzono , iż chowano tu zwykłych członków plemienia jak i książąt.
Jezioro Hańcza
Utworzono: 1963 r.
Powierzchnia: 304 ha
Jest to rezerwat wodno-krajobrazowy, stworzony w celu ochrony najgłębszego jeziora Polski. Hańcza jest rynnowym jeziorem polodowcowym, położonym na wysokości 227 m n.p.m. Wzdłuż brzegów jeziora ciągną się wały głazów - często o miąższości 2 m. Więcej o jeziorze Hańcza
Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą
Utworzono: 1972 r.
Powierzchnia: 0,98 ha
Rezerwat geologiczny i krajobrazowy, stworzony w celu ochrony fragmentu obszaru z dużym nagromadzeniem głazów narzutowych. Położony jest w południowo-zachodniej części Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Istnieje tu skupienie kilku tysięcy głazów narzutowych o różnej wielkości. Na głazach występują liczne gatunki porostów naskalnych i mchy - m.in. rzadki gatunek górski. Miejsce to wykorzystywane jest jako pastwisko.
Struga Żytkiejmska
Utworzono: 1982 r.
Powierzchnia: 467,1 ha
Rezerwat leśno-torfowiskowy, utworzony w celu zachowania fragmentu Puszczy Rominckiej. Rezerwat jest położony w jej wschodniej części, na terenie gminy Dubeninki - obejmuje torfowisko w dolinie Strugi Żytkiejmskiej oraz las o powierzchni blisko 380 ha. Cały teren cechuje się urozmaiconą rzeźbą. Różnice jego poziomów wynosza ponad 20 m.
Na obrzeżach doliny rzeki, u podnóży wzniesień występują źródliska - tam wykształciły się łęgi olszowe. Duże powierzchnie doliny zajmują zarośla szuwarowe. W pozostałej części rezerwatu dominuje świerk - ok. 73 % drzewostanu. Fauna rezerwatu składa się m.in. z: jeleni, saren, łosi, dzików, lisów, jenotów, wilków, tchórzy, łasic, bobrów, piżmaków, wiewiórek i innych. W wodach stwierdzono wystepowanie 14 gatunków ryb - wśród nich pstrąga potokowego.
Boczki
Utworzono: 1974 r.
Powierzchnia: 108,8 ha
Rezerwat leśny utworzony dla celów ochrony dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych na terenie Puszczy Rominckiej. Położony jest w środkowej jej części. Obejmuje teren niezwykle urozmaicony w rzeźbę terenu i dużym zróżnicowaniem szaty roślinnej. Występują tu lasy: mieszane leszczynowo--świerkowe, lasy świeże (lipa wraz z klonem, wiązem, grabem i świerkiem), grądy (jesion z wiązem, klonem, lipą, grabem), łęgi jesionowo-olszowe, bory bagienne i świerkowe, oraz olsy. Pewien obszar rezerwatu również zajmują kompleksy torfowisk.
Mechacz Wielki
Utworzono: 1974 r.
Powierzchnia: 146,7 ha
Jest to rezerwat torfowiskowo-leśny, położony w Puszczy Rominckiej. Środkową część rezerwatu zajmują rozległe torfowiska wysokie z rzadkim, skarłowaciałym drzewostanem sosnowym wysokości 5-10m. Otoczone jest ono pierścieniem boru bagiennego, a następnie pasem olsu. Całość jest jednym z najlepiej zachowanych kompleksów torfowisk w kraju.
Informacje zaczerpnięto z :
- A.W. Sokołowski, J. Kot "Przyroda Województwa Suwalskiego"