przyroda suwalszczyzny
wody
Północno-wschodnia Polska obejmuje część trzech dużych dorzeczy zlewiska Bałtyku: Wisły, Pregoły i Niemna. Największymi rzekami są: Biebrza, Czarna Hańcza, Szeszupa i Rospuda. Również ważnym elementem hydrografi regionu jest Kanał Augustowski.
Rzeki Suwalszczyzny oznaczają się specyficznym rytmem stanu wody i przepływu. Na rzekach pojeziernych maksymalny stan wody występuje w sierpniu - związane jest to z zarastaniem ich koryt roślinnością, powodującą podnoszenie się zwierciadła wody o 20-30 cm. Drugorzędny stan wysoki występuje w zimie lub na wiosnę. Najniższy stan wody występuje jesienią.
Jeziora Suwalszczyzny prezentują dużą różnorodność. Najwięcej jest rynnowych, pokazujących kierunek odpływu wód lodowcowych. Inne leżą w równoleżnikowych dolinach marginalnych. Istnieją również jeziora wytopiskowe - rozległe i płytkie o kształtach zbliżonych do owalu, oraz tzw. "oczka polodowcowe" i "suchary" zanikające, torfowe jeziorka o brunatnej wodzie.
Jeziora wykazują dużą zmienność cech limnologicznych - na przykład przeźroczystość, która waha sie od 0,2 m do 10 m i zależy od typu jeziora i pory rok
typy jezior
Ze względu na nasycenie zbiorników wodnych "żyznością" roślinną - trofią - można wyodrębnić cztery typy jezior:
- oligotroficzne (duża czystość i przejrzystość wód, skąpa trofia), na przykład: jez. Hańcza, jez. Rospuda, jez. Garbaś, jez. Ożewo, fragmenty jez. Wigry,
- eutrotoficzne (bogata trofia, małe natlenienie wody i słaba jej przezroczystość), na przykład: jez. Jemieliste, jez. Pobondzie i wiele innych,
- mezotroficzne (pośrednie między oligotroficznym, a eutrotoficznym), na przykład: jez. Szelment Wielki, jez. Kamienne, jez. Boczne,
- dystroficzne (małe jeziorka śródleśne, słabo natlenione, nieżyzne, o kwaśnej wodzie) - "suchary" w lasach nadwigierskich i w dolinie Wiatrołuży.
Rybacy natomiast, dzielą jeziora w zależności od rodzaju gatunków ryb w nich występujących.Rozróżniamy więc jeziora :
- sielawowe - najgłębsze o małej trofii,
- leszczowe - mezotroficzne, o średniej głębokości 20 m,
- sandaczowe - średnioeutroficzne, o głębokości 10-15 m,
- linowo-szczupakowe - eutroficzne, o średniej głębokości 6-10 m, oraz
- karasiowe - płytkie, silnie eutroficzne.
Na Suwalszczyźnie występują wszystkie wyżej wymienione typy jezior.
jeziora suwalszczyzny
Temperatura wody na dnie najgłębszych jezior wynosi : 4 - 6 ° C, natomiast temperatura przy powierzchni latem, waha się od 18 ° do 21° C. Zalodzenie jezior trwa średnio od początku grudnia do połowy kwietnia. Jeziora ze względu na swe usytuowanie tworzą tak zwane zespoły jezior - dla których przyjęły się nazwy m.in., jeziora filipowskie, huciańskie, szurpilskie, wigierskie, pierciańskie.
Do największych jezior należą:
- Wigry - 2117 ha
- Szelment Wielki - 356,1 ha
- Rospuda (Filipowska) - 334 ha
- Hańcza - 304,4 ha
Najgłębszymi są:
- Hańcza - 108,5 m
- Wigry - 73 m
- Ożewo - 55,5 m
- Białe (Filipowskie) - 52 m
- Garbaś - 48 m
Najwyżej położone nad poziomem morza:
- Pobłędzie - 253,5 m
- Wersele - 252,1 m
- Mauda - 246,8 m
- Wiżajny - 241,9 m
W latach 1825-1839 wybudowano Kanał Augustowski, łączący Biebrzę z Niemnem. Całkowita jego długość wynosi 101 km, z czego w obecnych granicach Polski znajduje się odcinek o długości 82 km. W skład kanału wchodzi skanalizowana rzeka Netta, jeziora augustowskie i dolny odcinek Czarnej Hańczy. Na całej długości kanału istnieje 18 śluz, z czego 14 w granicach Polski. Pokonują one różnice poziomów 15 m od strony Biebrzy do najwyżej położonego punktu w okolicach jeziora Serwy, a od Strony Niemna 41 m.
klimat
Suwalszczyzna odznacza się najsurowszym klimatem w kraju, z wyjątkiem gór, gdzie temperatury są uzależnione do wysokości nad poziomem morza. Średnia roczna temperatura w rejonie Olecka i Suwałk wynosi poniżej 6°C, gdy już w rejonie Warszawy 7,5° C. Powoduje to temperatura panująca zimą. Średnia miesięczna temperatura stycznia spada poniżej -4° C, a nawet do -4,5°C. Zima trwa tu 2 do 3 razy dłużej niż na zachodnich krańcach Polski. Natomiast średnie temperatury najcieplejszych miesięcy na wschodzie i zachodzie Polski są podobne i wynoszą 17-18° C. Okres zimy - tzn. średnia dobowa temperatura poniżej 0°C - trwa od 100 do 120 dni. Pokrywa śnieżna zalega średnio od 76 do 96 dni w ciągu roku. Zwykle pojawia się ona w końcu listopada i znika na przełomie marca i kwietnia.
opady
Roczne sumy opadów wahają się od 550 do 700 mm, wykazując zależność od ukształtowania terenu i wyniesienia nad poziom morza. Największe opady regionu notowane są na Garbie Szeskim - 700 mm, mniejsze - 600 mm na znacznej części pojezierza. Przeciętna liczba dni z opadem waha się do 170 do 190 w ciągu roku. Największą liczbę dni z opadami wykazują miesiące - listopad, grudzień i styczeń - najmniejszą zaś - kwiecień i maj.
kontynentalizm
Specyfika klimatyczna północno-wschodniej Polski wyraża się w jej względnym kontynentaliźmie. Objawia się to: długą zimą, stosunkowo krótkim przedwiośniem, najkrótszym w Polsce okresem wegetacyjnym (poza górami) i najniższymi średnimi rocznymi temperaturami (tu znajduje się polski biegun zimna - Wiżajny).