Miasto położone nad rzeką Drwęcą Warmińską i Jeziorem Mieczowym. Powstało w XIV wieku. Ziemie, na których leży Orneta, zmieniały kilkakrotnie przynależność państwową, by ostatecznie wrócić w granice Polski.

W miasteczku wybudowanym na wzniesieniu do dziś wokół rynku stoją murowane kamieniczki z XVII-XIX w. Gdzieniegdzie zachowały się fragmenty muru obronnego z XIV w. Na środku rynku stoi gotycki ratusz (XIV w.). Najbardziej znanym orneckim zabytkiem jest gotycki kościół p.w. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty, który uważany jest za najpiękniejszą świątynię na Warmii. 

Z obiektów sakralnych mamy tu jeszcze: cerkiew św. Mikołaja (pocz. XIX w.) - pierwotnie kościół ewangelicki, obecnie cerkiew prawosławna, a także Kaplicę Jerozolimską, klasztor sióstr Katarzynek oraz synagogę.