Nowe Miasto Lubawskie zostało założone w XIV wieku na prawie chełmińskim. Spacer uliczkami starej części miasta pozwoli poczuć powiew historii. Zachowało się tu dużo zabytkowych domów, a nawet odcinki średniowiecznych murów obronnych z dwiema bramami: Brodnicką i Lubawską.

Najbardziej charakterystycznym zabytkiem Nowego Miasta Lubawskiego jest kościół farny pw. św. Tomasza Apostoła. Został wybudowany w XIV wieku. Warto wejść do wnętrza wybudowanego z czerwonej cegły budynku i obejrzeć gotyckie polichromie oraz barokową kaplicę z grobowcem jednego z przedstawicieli rodu Działyńskich. W południowej nawie kościoła została wbudowana w filar gotycka płyta nagrobna. Jest to rzadki przykład średniowiecznej sztuki epitafijnej. Płyta została poświęcona zakonnemu rycerzowi Kunonowi von Liebenstein, który był znaczącą postacia w życiu zakonu. Płytę o wymiarach 2,5 m x 1,4 m ufundował sam wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen. Na płycie został przedstawiony zmarły w zbroi i z mieczem depczący lwa. Wokół fruwają anioły. Można na niej również przeczytać kim był Kunon i kiedy zmarł.

Osobliwością Nowego Miasta Lubawskiego jest kino “Harmonia”. Nezwykłe jest pierwotne przeznaczenie budynku, w którym znajduje się kino. Jest to budynek dawnego kościoła. Ta klasycystyczna budowla z wieżą powstała w 1912 roku na miejscu dawnego kościoła. Do 1958 r. regularnie były tu odprawiane nabożeństwa. Potem kościół przeszedł w ręce władz miejskich, które zorganizowały w nim kino. Ci, którzy odwiedzają Nowe Miasto Lubawskie po raz pierwszy są mocno zaskoczeni takim przeznaczeniem budynku kościoła.