Herb jednopolowy w polu zielonym topór srebrny o złotym toporzysku między dwoma złotymi kłosami pszenicy. W herbie Gminy Barciany znajduje się topór jako dawne godło Barcian. Jest on integralnie związany z nazwą miejscowości. „Barte” to staroniemiecka nazwa topora (również toporka górniczego). Nie można jednak wykluczyć, iż Niemcy przejęli nazwę od Bartów (plemienia). Złote kłosy bezpośrednio nawiązują do tradycji rolniczych gminy.

Barwy herbu przenoszone są na flagę. Flaga gminy trójstrefowa biało-zielono-żółta składająca się z trzech równoległych pasów poziomych o jednakowej szerokości. Proporcje 5:8.

Zamek krzyżacki w Barcianach – wzniesiony został w XIV w. Jest ciekawym przykładem krzyżackiej architektury militarnej. W czasach świetności Zakonu był ośrodkiem władzy administracyjnej, gospodarczej i wojskowej. Zamek, jak przystało na tak szacowną budowlę, ma swoje tajemnice, jak chociażby ta o podziemnym przejściu do kościoła.

„Baba” - kamienny posąg – pochodzi z wczesnego średniowiecza – pozostawili go po sobie Prusowie. Wiąże się z nim legenda o wodzu Barto, który skamieniał z rozpaczy po zajęciu przez Krzyżaków ziemi barciańskiej. Do 1945r. Posąg stał przed zamkiem w Barcianach, dzisiaj jego replika zdobi dziedziniec zamkowy w Olsztynie.

Kościół w Barcianach – gotycki jednonawowy kościół pochodzi z XVI w. W zachowanej wieży kościoła z 1804r. Można zobaczyć najstarszy w okolicy dzwon z 1425r. We wnętrzu kościoła mieści się: ołtarz główny ufundowany w 1643r. Przez Ratterów, organy wykonane w 1750r. przez A.G. Caspariniego i malarza Adolpha, barokowa rzeźba anioła pochodząca z 1753r. Stalle z XVw. I dwa konfesjonały z XVIII w.

Wyspa na jeziorze Arklickim – nawodna osada, wybudowana około VI w. p.n.e. przez ludność tzw. Kultury kurhanów zachodnio-bałtyjskich. Na pięcioarowej wyspie, którą z lądem łączył pomost, stało kilka niewielkich chat.

Silginy – pruska wieś chłopska została założona w roku 1422 na obszarze 14 włók. Tu znajdzie się pałac roku von Egloffstein, w którym planowano utworzenie Centrum Kultury Wschodnioeuropejskiej.

Wielewo – wieś powstała w 1409r. przez długi czas należała do junkierskiej rodziny von Rautterów. W 1797r. Zbudowano tu niewielki rokokowy pałacyk. W pobliżu znajduje się grobowa kapliczka z roku 1801 we wsi jest neogotycki zajazd z 1860 roku. Ozdobą Wielewa jest park z (8,33 ha) z XVIII wieku.

Drogosze – pałac barokowy, wzniesiony na początku XVIII w. przez Bogusława Fryderyka Doenhoffa. Zadziwia on swoją kubaturą i pięknem. Ma aż 12 kominów, 52 pokoje oraz 365 okien – wszystkie te elementy budowli nawiązują do kalendarza. W lewym skrzydle znajduje się kaplica pałacowa. Budynek otacza duży, piękny park.

Zespół pałacowo-parkowy Rodele usytuowany na drodze Barciany – Kętrzyn. Wzniesiony został w latach 1859-1861 w stylu elektrycznym. Jest to budowla murowana z cegły i otynkowana, z wysokim przyziemiem i piętrem reprezentacyjnym. Ostatni właściciel Ferdinand von Alvensleben zmarł w 1943r. Po wojnie pałac przejęło państwowe gospodarstwo rolne. Od 2001r. pałac wraz z zespołem jest własnością prywatną.

Mołtajny - gotycki kościół z XV w.

• wieża z ostrołukowymi blendami i zwieńczona szczytem schodkowym

• barokowe organy i ołtarz główny

• grobowiec Albrechta i Henrietty Egloffsteinów z XVIII w.

Kilkaset metrów od kościoła w Mołtajnach można znaleźć ruiny pałacu, który należał do rodziny do rodziny von Egloffstein. Pałac został zbudowany w 1782 roku w stylu późnobarokowym. Budynek przetrwał wojnę lecz spalił się w roku 1983.

Inne walory turystyczne gminy to: lasy stanowiące pokusę dla zbieraczy runa leśnego, z licznymi stanowiskami lęgowymi dzikiego ptactwa oraz zwierzyny łownej, czyste powietrze, Jezioro Arklickie stanowiące oazę ciszy i spokoju dla wędkarzy.

Turyści mogą odbywać wycieczki rowerowe i piesze, korzystać z licznych imprez plenerowych (ogniska, kuligi).
Baza noclegowa gminy to sieć pokoi gościnnych w gospodarstwach rolników. Można tam zjeść tradycyjne potrawy kuchni polskiej, ukraińskiej, niemieckiej. Wiele gospodyń proponuje także dania kuchni myśliwskiej. W gospodarstwach można też kupić oryginalne wyroby miejscowego rękodzieła (haftowane obrusy, serwety, pamiątki z drewna związane z historią gminy).

Nazwa miasta
Podobnie nazywane było niegdyś Barczewo – Bartenburg, Wartenburg, przez co często mylono obie osady. Przez długi jednak czas używano form Barten, Bartenburg

Herb miasta
Pieczęć Barcian pochodząca z roku 1620 przedstawia topór, co skłoniło niektórych historyków do przesuwania cezury czasowej tego signum do czasów średniowiecza. Nie ma jednak podstaw źródłowych do sądzenia, iż znak ten był wykorzystywany przez władze osady przyzamkowej.

Historia miasta
Barciany leżą na wysokości 68 metrów nad poziom morza, natomiast położenie geograficzne przedstawia się następująco: 54°13,3’szerokości północnej i 21°21’ długości wschodniej. Zwróćmy uwagę, że miasto założono niemal w równej odległości od Kętrzyna, Srokowa, Gierdaw i Nordenburga. Jest do nich odpowiednio od 16 do 18 kilometrów.

Historia Barcian wiąże się od samego początku zarówno z zamieszkującym te tereny plemieniem Bartów, jak i z Zakonem Krzyżackim, który po podbiciu okolicznych terenów rozpoczął zakładanie własnego osadnictwa opartego właśnie o wzniesiony tu zamek. Barciany pełniły rolę stołeczną jeszcze w czasach plemiennych, kiedy było centrum okręgu plemiennego Bartów. Jeszcze na początku wieku XIII wokół znajdowało się wiele osad obronnych i grodów należących do Bartów. Wraz jednak z pojawieniem się tutaj w połowie XIII w. rycerzy Zakonu Krzyżackiego, okoliczne tereny stały się obszarem ścierających się wpływów litewskich i krzyżackich. Zarówno jedni, jak i drudzy zapuszczali się zajazdami w okolice dzisiejszych Barcian. Właśnie podczas jednej z takich wypraw musiał zostać zdobyty gród barciański i obsadzony krzyżacką załogą. Nie wiemy, jaką rolę odegrały Barciany w okresie powstań plemiennych, kiedy część krzyżackich posterunków została zdobyta i spalona. Z pewnością nie było tutaj wówczas żadnego krzyżackiego urzędnika. Nie potrafimy odpowiedzieć na pytanie, czy upadek plemienia Bartów wiązać należy z ponownym zdobyciem ich stołecznego grodu w Barcianach około roku 1273, kiedy życie stracił barciański wódz plemienny o imieniu Clekine.

Barciany były ważną pruską osadą obronną, jednak nie do końca wyjaśniona jest sprawa położenia tutaj samego grodu Bartów, o którym pisze XVI-wieczny dziejopis Kasper Hennenberger w swoim dziele z 1595 r. „Erclerung der Preussischen grossern Landtaffel oder Mappen”. Miałby on znajdować się na niewielkim wzniesieniu położonym pomiędzy ośrodkiem miejskim i samym zamkiem krzyżackim. Nie mamy, więc w tym przypadku do czynienia z kalką osadniczą. Powstanie tutaj krzyżackiej osady z zamkiem, jako punktem centralnym wiąże się z kolonizacją krzyżacką rozpoczętą za czasów wielkiego mistrza Wernera von Orseln, który to sprawował swoją funkcję w latach 1324-1330. W rok po rozpoczęciu przez niego rządów, założono zamki w Gierdawach i właśnie w Barcianach, a dopiero w 1329 r. w stołecznym dzisiaj Kętrzynie. Barciany wraz z rezydującym tutaj prokuratorem podległe były, od momentu założenia, komturowi pokarmińskiemu. Prokuratorowi w Barcianach podlegał teren okręgu, którego granica biegła od okolicy Gęsich Gór do jeziora Rydzówka, następnie do jeziora Dobskiego z dzisiejszymi Radziejami i wsią Doba, dalej obejmował Czerniki i Wopławki opierając się o jeziora Mój i Siercze, następnie granica biegła wzdłuż rzeki Guber aż do jej zakrętu na zachód. Z głównym terenem komturii, okręg Barcian połączony był jedynie niewielkim pasem ziemi, biegnącym wzdłuż dzisiejszego potoku Mamlak, na wysokości wiosek Silginy-Garbno-Lipica. Barcianom podlegały m.in. takie osady, jak Srokowo, Jegławki, Kiemławki, Krymławki.